Anayasa değişikliklerine ‘iptal’ yolu kapanacak. Danıştay ve Yargıtay kaldrılıyor…
Şebnem HOŞGÖR/ ANKARA
AK Parti, yeni anayasanın “yargı” bölümüne ilişkin önerilerini 12 madde olarak dün gece yarısı TBMM Başkanlığı’na sundu.
İktidarın önerileri arasında anayasa değişikliklerine AYM aracılığıyla “iptal yolunu kapatma”, Danıştay ve Yargıtay’ın kaldırılması, “disiplin mahkemesi” dışında askeri mahkeme kurulumayacağının açık hükme bağlanması, HSYK’nın “hakimler”, “savcılar” ve “disiplin” olmak üzere 3 ayrı daireden oluşması gibi önemli düzenlemeler yer aldı.
AK Parti’nin dün geceyarası yeni anayasanın “yargı” bölümü için 12 madde olarak TBMM Başkanlığı’na sunduğu öneriler ile öngördüğü belli başlı düzenlemeler şöyle:
“- AYM (Anayasa Mahkemesi) sadece kanunlar ile Başkanlık kararnameleri ve TBMM İçtüzüğü’nün şekil ve esas bakımından anayasaya uygunluğunu denetleyebilecek. Anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir surette denetlenemeyecek.
- AK Parti, AYM’nin “Yüce Divan” sıfatına da son veriyor. TBMM Başkanı ve bakanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı AYM Başkanı yargıyalayacak. Bu yargılamalada savcılık görevini Temyiz Mahkemesi Başsavcısı yapacak.
- Mevcut anayasadan farklı olarak anamuhalefet partisinin AYM’ye doğrudan başvurabilme hakkı olmayacak
- AK Parti önerisinde AYM’ye sürekli yönelttiği bir eleştiriyi de açık hüküm halinde anayasaya taşıdı. AK Parti önerisinde, “AYM verdiği kararlarla kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez, yorumlu red kararı veremez, kanunların Başkanlık kararnamelerinin ve İçtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeler esas bakımından denetlenemez” ifadesi dikkat çekti.
- Anayasa Mahkemesi bugünkü gibi 17 üyeden oluşacak. AYM üyelerinden 9′unu TBMM seçecek. Bu üyelerden en az 7′si anayasa hukuku, kamu hukuku veya siyaset bilimi alanında çalışan öğretim üyeleri arasından belirlenecek. Başkanlık sistemi öngören AK Parti AYM’nin kalan 8 üyesinin de Başkanca belirlenmesini hükme bağladı.
- AYM üyeliği için yaş sınırını 45′ten 40′a düşüren AK Parti, AYM üyeliği için anayasa hukuku, kamu hukuk ve siyaset bilimi alanında yüksek öğrenim görme, mesleğinde en az 15 yıl fiilen çalışmış olma şartlarını öngördü.
- Mevcut Anayasa’da AYM Başkanlığı için dönem sınırlaması bulunmazken, Başkan ve başkanvekillerinin şimdiki gibi 4 yıllığına seçilmesini öngören AK Parti, bugünkünden farklı olarak önerisinde “Başkan ve başkanvekilleri bu görevlere bir defadan fazla seçilemezler” sınırlamasına da yer verdi.
- Yürürlükteki Anayasa uyarınca AYM üyeliğinin süresi 12 yılken, AK Parti bu süresi 9 yıla çekti
- Disiplin mahkemeleri dışında kanunla Askeri mahkemeler kurulamayacak
HSYK’YA NEŞTER
- HSYK 22 üyeden oluşacak, Kurul; Hakimler Dairesi, Savcılar Dairesi ve disiplin Dairesi olmak üzere 3 daire halinde çalışacak. Kurul’un Başkanı Adalet bakanı olacak, Adalet Bakanlığı müsteşarı kurulun tabi üyesi olarak Savcılar Dairesi’ne başkanlık yapacak. Kurul kendi üyeleri arasından Hakimler Dairesi ile Disiplin dairesi başkanlarını seçecek.
- HSYK’nın 7 üyesi yükseköğretim kurumlarının hukuk, sosyal ve siyasi bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından TBMM tarafından seçilecek. HSYK’nın diğer 7 üyesi meslekte 15 yılını tamamlamış hakim ve savcılar arasından Adalet Bakanı tarafından seçilecek. Kalan 6 üyeden 3′ü hakim ve 3′ü de savacı olmak üzere yine meslekte 15 yılını tamamlamış hakim ve savcılar arasından alt derece mahkemesi hakim ve savcılarınca seçilecek.
HSYK üyeliği 4 yıl olacak ve bir kişi ikinci kez üyeliğe seçilemeyecek.
- Danıştay ve Yargıtay kalkacak. Bunların görevlerini kurulacak Temyiz Mahkemeleri üstlenecek.”
TEK ÇATI ALTINDA DEVAM
Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, AK Parti’nin Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu yargı paketine ilişkin, “Temyiz mahkemesi kuruluyor. Böylece Yargıtay, Danıştay ve askeri yargı üst mahkeme olarak o isimlerle değil ama bir çatı altında, tek çatı altında devam edecek, daireler biçimde devam edecek, ayrı bir mahkeme biçiminde değil” dedi.
Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, TBMM’de basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Bir basın mensubunun, “AK Parti’nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunacağı yargı paketi netleşti, Yargıtay’ın kaldıracağı ifade ediliyor, ne diyorsunuz?” sorusuna Kuzu, “Yargı ile alakalı bölüm dün akşam tamamlandı, Meclis Başkanlığına zannediyorum ilgili arkadaşlar sundular” diyerek şöyle devam etti:
“Her partinin görüşleri televizyon kanallarına yansıdı. Tabii yanlışlıklar da var, onları da düzeltmiş olalım. Mesela savcılık kurumunun teminatının kaldırıldığı şeklinde birtakım bilgiler var, bunlar doğru değil. Savcılarla alakalı ayrı bir kurul kurulacağı şeklinde görüş var, bu da doğru değil. Yine aynen o kurul devam ediyor. Oluşumunda farklılık var. Anayasa Mahkemesi’yle alakalı herhangi bir yenilik o manada yok, mutlaka var ama yani köklü bir anlamda yok, üye seçimiyle alakalı bazı değişiklikler var. Evet önemli bir değişiklik yargıyla ilgili temyiz mahkemesi olarak yeni bir mahkeme yüksek mahkeme anlamına gelen bir temyiz mahkemesi kuruluyor. Böylece Yargıtay, Danıştay ve askeri yargı üst mahkeme olarak o isimlerle değil ama bir çatı altında, tek çatı altında devam edecek, daireler biçimde devam edecek, ayrı bir mahkeme biçiminde değil.”
“Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun Hakimler Yüksek Kurulu, Savcılar Yüksek Kurulu olarak ikili bir yapı öngörülüyor mu?” sorusuna da Kuzu, “Hayır, öyle bir şey yok. Öyle bir ayrım yok” yanıtını verdi.
“Yeni bir oluşum dediniz, bu yeni oluşum nedir?” sorusuna Kuzu, “Yeni oluşum dediğimiz temyiz mahkemesi olarak, en büyük yenilik orada, askeri yargı o manada yüksek yargı anlamında kalkmış oluyor, yine Danıştay, Yargıtay gibi bunlarda o isim altında olmuyor ama temyiz mahkemesi diye bir içtihat mahkemesi çünkü aksi halde aynı konuda farklı mahkemeler farklı içtihatlar oluşturuyor. İçtihatlar da biliyorsunuz alt mahkemeleri bağlıyor. Öyle olunca da farklı kararlar çıkıyor. Bunları engellemenin önemli yollarından birisi içtihat birliğini sağlamak, bunu da temyiz mahkemesi yapıyor. Temyiz mahkemesi diye bir mahkeme yani yüksek mahkeme anlamına gelen hepsinin çatısı olarak oluşan içinde dairelerin bulunduğu bir yapılanma oluşturuluyor” dedi.
“Yeni mahkemenin başkanı seçilecek mi, yoksa atanacak mı?” sorusuna ise Kuzu, “Seçilecek, tamamıyla seçim, başkanlar da atama yok” yanıtını verdi.
Kuzu, Turhan Tayan başkanlığında toplanan Meclis İçtüzük Uzlaşma Komisyonu’na katılarak bilgi verdi.
(ANKA)
http://www.ilk-kursun.com/haber/136274
